Αποτίμηση του Μαθητικού Συνεδρίου Προφορικής Ιστορίας
Είπαν για το Συνέδριο
Η Οργανωτική Επιτροπή
«Ήταν ένα πάρα πολύ επιτυχημένο συνέδριο, τόσο από άποψη συμμετοχής όσο και από άποψη ποιότητας των ανακοινώσεων που παρουσιάστηκαν. Θεωρώ ότι άνοιξε καινούριους δρόμους και έδωσε εναύσματα για μια διδασκαλία ‘αλλιώς’ στο μάθημα της Ιστορίας στο σχολείο. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα συνέδριο ‘τομή’ σε θέματα εκπαιδευτικής καινοτομίας. Θεωρώ επίσης ότι η απρόσμενη παρουσία του υπουργού έπαιξε και αυτή έναν σημαντικό ρόλο.» (Τασούλα Βερβενιώτη, Ιστορικός, Συντονιστικό ΟΠΙ).
«Η επιτυχία του συνεδρίου ήταν εκπληκτική. Ο παράγοντας συμμετοχής μαθητών έκανε τη διαφορά για όλους, είδαμε εξαιρετικές, καινοτόμες παρουσιάσεις, αλλά και θέληση από παιδιά και δασκάλους. Είναι στο χέρι μας να το πάμε παρακάτω… Τιμή μου που ήμουν μέρος αυτής της προσπάθειας». (Ευρικόμη Σάββα, Εκπαιδευτικός, Συντονιστικό ΟΠΙ).
«Για μένα ήταν μια μεγάλη εμπειρία και νοιώθω τυχερή που ήμουν μέρος αυτού που έγινε. Το μαθητικό συνέδριο ξεπέρασε τις προσδοκίες μας και όσον αφορά τη διαδικασία υλοποίησης της αρχικής ιδέας αλλά και τη συμμετοχή και την ποιότητα των εργασιών. Ελπίζω να έχει συνέχεια και να είναι προς όφελος της παιδείας». (Άννα Τρίγκατζη, Εκπαιδευτικός, Συντονιστικό ΟΠΙ).
«Η δυναμική συμμετοχή των μαθητών έκανε τη διαφορά! Και συγκινηθήκαμε κιόλας!» (Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, Ένωση Προφορικής Ιστορίας, Παν/μιο Θεσσαλίας).
«Το συνέδριο όντως ξεπέρασε τις προσδοκίες όλων μας και ανέδειξε μια δυναμική από τα κάτω που δεν είχαμε ίσως εκτιμήσει. Εντυπωσιακές δουλειές, κάποιες εξαιρετικά υψηλού επιπέδου, αφομοίωση θεωρίας και βασικών αρχών για τη λήψη και έλεγχο μαρτυριών, ποικιλία θεματικών, πτυχές της ιστορίας ενδιαφέρουσες και αγνοημένες. Μάθαμε πολλά, συγκινηθήκαμε όπως σημείωσε η Ρίκη, ενθουσιαστήκανε με τον ενθουσιασμό των παιδιών. Ήταν η ιστορία αλλιώς» (Κική Σακκά, Συντονίστρια Εκπ/κού Έργου 3ο ΠΕΚΕΣ, Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα).
«Ευχαριστούμε Τασούλα, Ρίκη, Άννα και Ευρικόμη για την πρόταση συνεργασίας, αλλά κυρίως για την ιδέα και τη διαρκή προσπάθεια για την ιδιαίτερα επιτυχή υλοποίησή της!» (Κώστας Αγγελάκος, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ΠΜΣ «Ιστορική Έρευνα – Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες»).
«Θέλω κι εγώ να εκφράσω τις ευχαριστίες μου για την πρόσκληση συμμετοχής […] εντυπωσιάστηκα από όσα είδα και άκουσα την Παρασκευή και βέβαια από το πάθος και την πίστη που έχετε για τη σημασία της Προφορικής Ιστορίας στην Εκπαίδευση. Εύχομαι …και σε άλλα». (Νίκος Γκόβας, Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση).
Οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί
«Σας ευχαριστούμε για όλη την προσπάθεια που καταβάλατε για να οργανώσετε και να υποστηρίξετε αυτό το συνέδριο. Ήταν πάρα πολύ εποικοδομητικό για μας και οι μαθητές μας ανακάλυψαν νέους δρόμους, γι’ αυτό δούλεψαν με ενθουσιασμό. Από καρδιάς ευχόμαστε ο δρόμος που ανοίξατε να συνεχιστεί». (Ειρήνη Αντωναράκου, 2ο Διαπολιτισμικό ΓΕΛ Ελληνικού).
«Ευχαριστώ για τη δυνατότητα που δώσατε στα παιδιά να ξεδιπλώσουν τις σκέψεις τους και να συμμετέχουν στην όλη διαδικασία. Χάρηκαν και αυτά πολύ. Η συλλογική προσπάθειά σας απέδωσε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα σε όλα τα επίπεδα. Αισθάνθηκα ότι ήμουν σε ένα ζεστό και φιλικό περιβάλλον, που απέχει από αυτό άλλων συνεδρίων. Ειλικρινά, θα ήταν χαρά μου να προσφέρω ό,τι μπορώ στην οργάνωση του επόμενου συνεδρίου». (Ευαγγελία Γεώργα, Πρότυπο Γυμνάσιο Ιωνιδείου Πειραιά).
«Ευχαριστίες στα μέλη της οργανωτικής επιτροπής, καθώς και θερμά συγχαρητήρια για την άψογη διοργάνωση. Ευχόμαστε να συνεχίσετε με το ίδιο κέφι την εξαιρετική δουλειά που έχετε κάνει μέχρι τώρα και περιμένουμε με ανυπομονησία την επόμενη ευκαιρία να τη γνωρίσουμε από κοντά. Με ειλικρινή εκτίμηση και ευγνωμοσύνη» (Δώρα Μιχελοπούλου, 43ο ΓΕΛ Αθηνών).
«Παρακολουθήσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον τις ανακοινώσεις μαθητών και συναδέλφων και πραγματικά χαρήκαμε με την προσπάθεια όλων να προσεγγίσουν και να διαπραγματευτούν την ιστορική πραγματικότητα με ανανεωτική ματιά.» (Ειρήνη Τσουκαλά, 3ο ΓΕΛ Αχαρνών).
«Ήταν μια μοναδική εμπειρία και ελπίζω να έχω την ευκαιρία ξανά να συμμετέχουν οι μαθητές μου στο επόμενο. Σας ευχαριστώ πολύ». (Γεωργία Κλωστράκη, 54ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά).
«Εξαιρετικό συνέδριο, πραγματικά!» (Ελευθερία Παπαμανώλη, Εσπερινό Γυμνάσιο Λύκειο Λαυρίου).
«Σας ευχαριστώ, η ιδέα της διοργάνωσης του συνεδρίου ήταν εξαιρετική. Περάσαμε όμορφα και δημιουργικά!» (Μαρία Φραγκουλάκη, 2ο ΓΕΛ Καματερού).
«Θέλω να σας ευχαριστήσω για τη διοργάνωση του συνεδρίου και για την ευκαιρία που δώσατε στους μαθητές μας να δουλέψουν και να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα αυτής τους της προσπάθειας. Καλή Δύναμη και Καλή Αντάμωση σε νέες δημιουργικές συναντήσεις!». (Δήμητρα Μαντή, 3ο ΓΕΛ Αγ. Παρασκευής).
«Εκ μέρους του Γενικού Λυκείου Δοξάτου Δράμας, θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε θερμά για τη διοργάνωση και υλοποίηση του Συνεδρίου Προφορικής Ιστορίας. Η συμμετοχή του σχολείου μας αποτελεί υποκίνηση για τη συνέχιση της προσπάθειάς μας, ώστε να ενσωματώσουμε ενσωμάτωση τις αρχές, τις μεθόδους και τα εργαλεία της Προφορικής Ιστορίας στη διδασκαλία της Ιστορίας». (Βασιλική Πετρά, ΓΕΛ Δοξάτου Δράμας).
«Ήταν ένα πολύ πετυχημένο συνέδριο, το χαρήκαμε πολύ μαζί με τα παιδιά, σας ευχαριστούμε για την εμπειρία που μας χαρίσατε και κυρίως στους μαθητές μας!». (Φωτεινή Θεολόγη, 1ο ΕΠΑΛ Κορυδαλλού).
«Ευχαριστούμε ειλικρινά για την ευκαιρία που μας δώσατε, αφενός, να παρουσιάσουμε τη δουλειά μας και, αφετέρου, να γνωρίσουμε τόσες σημαντικές δουλειές άλλων μαθητικών ομάδων από όλη την επικράτεια. […] Συγχαρητήρια για την άψογη διοργάνωση του Μαθητικού Συνεδρίου! Καλή συνέχεια! Ευελπιστούμε να ξανανταμώσουμε σε όμορφες δράσεις και μαζώξεις όπως αυτή!» (Κυριακή Αμαραντίδου, Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Φλώρινας).
«Πολλά συγχαρητήρια για την άρτια, κατά κοινή ομολογία, διοργάνωση του συνεδρίου. […] Σας ευχαριστούμε και πάλι τόσο για το βήμα που δώσατε στους μαθητές του σχολείου μας, όσο και για τα πολύτιμα ερεθίσματα. Με την ευχή να ακολουθήσουν πολλές ανάλογες πρωτοβουλίες». (Βλάμη Μαγδαληνή, Τεντόμα Σταυρούλα & Ψαθάκη Αναστασία, 3ο Γυμνάσιο Νίκαιας).
«Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για όλα! Εξαιρετικό συνέδριο από κάθε άποψη! Οι μαθητές που το παρακολούθησαν συζητούν ακόμα για την εμπειρία και για μας αυτό είναι πολύ σημαντικό». (Ελευθερία Παπαμανώλη, Εσπερινό Γυμνάσιο – Λύκειο Λαυρίου).
«Το μαθητικό συνέδριο, θέλω να σας πω, το χαρήκαμε ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ οι μαθήτριές μου κι εγώ». (Άννα Πολίτου, 2ο ΓΕΛ Καλυβίων).
«Οι δρόμοι που ανοίγονται πετυχαίνουν το σκοπό τους, όταν υπάρχουν άνθρωποι πρόθυμοι/ έτοιμοι να τους περπατήσουν. Μαζί πάνε αυτά. Και εύχομαι και εγώ από καρδιάς καλή συνέχεια στην κοινή μας πορεία». (Τασούλα Βερβενιώτη, Ιστορικός, Συντονιστικό ΟΠΙ).
ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 10-12 ΜΑΪΟΥ 2019
(ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜOΣ ΜΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚH ΕΣΤIΑΣΗ)
Το τριήμερο 10 έως 12 Μαΐου 2019, λίγο πριν την επίσημη λήξη των μαθημάτων του σχολικού έτους 2018-19 πραγματοποιήθηκε στην Σιβιτανίδειο Σχολή, στην Καλλιθέα, το Μαθητικό Συνέδριο με τίτλο: Προφορική ιστορία και διδακτική της Ιστορίας: σχεδιάζοντας μία διδασκαλία «αλλιώς». Την ευθύνης της διοργάνωσης του συνεδρίου είχε η Ομάδα Συντονιστικού ΟΠΙ (Ομάδες Προφορικής Ιστορίας) με συνδιοργανωτές την Ένωση Προφορικής Ιστορίας, τον Όμιλο για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα, το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση και το ΠΜΣ του Ιονίου Πανεπιστημίου «Ιστορική Έρευνα-Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες».
Πρωτοπορία αποτέλεσε το γεγονός πως δεν είχαμε να κάνουμε με ένα επιστημονικό συνέδριο αλλά με ένα μαθητικό συνέδριο και το κοινό που το παρακολούθησε απαρτίζονταν από εκπαιδευτικούς «της τάξης και της πράξης», από μαθητές, από γονείς «πρωτοφανέρωτους δέκτες» που εντυπωσιάστηκαν όπως μου εκμυστηρεύτηκε κάποιος από αυτούς και φυσικά από μέλη των ομάδων προφορικής ιστορίας. Τα θέματα του συνεδρίου ποικίλα χωρισμένα σε επτά θεματικές ενότητες που αφορούσαν σε μνήμες από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, σε ιστορίες της πόλης και της γειτονιάς, σε βιωμένες εμπειρίες στα πλαίσια της μεταβολής του κοινωνικού γίγνεσθαι, σε ιστορίες συνδεδεμένες με την εκπαίδευση ή άλλες που κάλυπταν το φάσμα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς. Οι συμμετοχές προέρχονταν από όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης από το Δημοτικό ως το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Συνυπήρχαν οι εργασίες του Πρότυπου Σχολείου και του Εσπερινού Γυμνάσιου-Λυκείου καθώς και του Γενικού Λυκείου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Εκπροσωπήθηκε το κέντρο, σχολεία της Αθήνας και του Πειραιά αλλά και η περιφέρεια, σχολεία του Βόλου, της Μυτιλήνης, του Ευπαλίου Φωκίδας, της Καλαμάτας, της Φλώρινας, της Καλαμαριάς και της Δράμας. Πίσω από κάθε γειτονιά, πίσω από κάθε πόλη, πίσω από κάθε σχολείο, αφανείς ήρωες, εκπαιδευτικοί με επιστημονική και παιδαγωγική κατάρτιση και μαθητές/-τριες που συνειδητά συμμετείχαν στις ομάδες. Πίσω από τις νότες του τραγουδιού που όλοι μαζί, από κοινού, συνέθεσαν κρυμμένη η θυσία πολλών ωρών ελεύθερου χρόνου προσωπικής ζωής και κάποιες φορές η αντιπαράθεση με τα λιμνάζοντα-στάσιμα νερά του εκπαιδευτικού κατεστημένου.
Κατά γενική ομολογία το συνέδριο είχε μεγάλη επιτυχία κι αυτό φάνηκε από το κοινό που πέρασε από το χώρο για να παρακολουθήσει κάποιες από τις παρουσιάσεις κι από τον αριθμό των συμμετοχών κι από τις εντυπώσεις κι από τις συζητήσεις που αναδύθηκαν κατά της διάρκεια του μέσα από τη συνεύρεση των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν και τα εργαστήρια που συνέδεαν την Προφορική Ιστορία με το Μουσείο, με το Ντοκιμαντέρ, με το Θέατρο-Ντοκουμέντο και με την Ψηφιακή Χαρτογράφηση. Τα τέσσερα αυτά στοιχεία αποτελούν πολύτιμη γνώση για τον εκπαιδευτικό που στόχος του είναι «να προτείνει μία διδασκαλία της Ιστορίας «αλλιώς» εφόσον για τον ίδιο αποτελεί βίωμα το γεγονός πως «Η απομνημόνευση βλάπτει σοβαρά την πνευματική υγεία»[1]
Φτάσαμε έτσι και στο δια ταύτα, γιατί ένα τέτοιο συνέδριο αξίζει ν΄ αποτελέσει θεσμό και να διοργανώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Για τους μύστες, το ερώτημα είναι πλαστό, το έχουν ήδη απαντήσει μέσα τους για αυτό και κατά την εισαγωγική φάση των «Χαιρετισμών» τα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής είχαν επιλέξει να το θίξουν καθένας από τη δική του οπτική γωνία, πολυπρισματικά, όπως οφείλει να είναι και η θεώρηση των ιστορικών γεγονότων για να καλύπτει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο φάσμα. Ένα τέτοιο «αλλιώτικο» συνέδριο που θα ξεκινά από τα κάτω, οφείλει να διοργανώνεται όπως είπε η κ. Τ. Βερβενιώτη γιατί «Δεν μπορώ να χτίσω το μέλλον, αν δεν γνωρίζω το παρελθόν. Γιατί η προφορική Ιστορία αφορά στη βιωμένη εμπειρία. Γιατί δεν θέλουμε μαθητές που να απομνημονεύουν αλλά θέλουμε οι μαθητές να κρίνουν και να συγκρίνουν». Η κ. Ευρ. Σάββα τόνισε ότι είναι ευτυχία να δουλεύει η εκπαιδευτική κοινότητα με τέτοιας λογής μεθοδολογικά εργαλεία και η μάθηση να είναι βιωματική. Η κ. Μπούσχοτεν συνέδεσε το μάθημα της Ιστορίας με την εποχή που διανύουμε αυτή των fake news όπου η ψευδής πληροφορία με εντυπωσιακό τρόπο πλασάρεται ως αληθινή. Σε μία τέτοιας λογής εποχή, ο κίνδυνος για την προφορική Ιστορία είναι η περίπτωση όπου αυτός που διαχειρίζεται το υλικό των μαρτυριών δεν είναι ειδικός, οπότε ισχύει η φράση της L. Passerini «Η προφορική ιστορία κρύβει και παγίδες και μπορεί να οδηγήσει και στον λαϊκισμό». Η Β. Σακκά χαρακτηριστικά ανέφερε «Ιστορία, θα μάθουμε αν την κατανοήσουμε» και έθεσε ως ζητούμενο το ποιον τύπο ανθρώπου και πολίτη θέλουμε από το σύγχρονο σχολείο. Ο κ. Αγγελάκος πάντα από τη σκοπιά του καθηγητή Παιδαγωγικής έχοντας ως στόχο την ανατροφοδότηση των εκπαιδευτικών, κολακευτικά, χαρακτήρισε τους συμμετέχοντες στο συνέδριο και το κοινό ως «αθεράπευτα αισιόδοξους». Τέλος κι ο υπουργός κατά τον σύντομο χαιρετισμό του αναφέρθηκε με θετικό τρόπο στο παράλογο πείσμα των εκπαιδευτικών που υλοποιούν τέτοια προγράμματα κι επεσήμανε πως διανύουμε μία περίοδο κατά την οποία ζούμε το τέλος του έντυπου λόγου και της απομάκρυνσης από τον βιβλιοκεντρικό πολιτισμό. Επεσήμανε ακόμη πως όλοι οι εκπαιδευτικοί θεσμοί που γνωρίζουμε οικοδομήθηκαν πάνω στο προηγούμενο το μοντέλο και πως σιγά-σιγά εδραιώνεται ένα νέο γνωστικό πεδίο.
Κι εμείς, το κοινό του συνεδρίου, τι αποκομίσαμε στην «τελική» θα έγραφαν οι μαθητές στις εκθέσεις τους, εφόσον η προφορικότητα υπερτερεί στο λόγο τους. Εμείς αποκομίσαμε ιδέες για το πώς να οργανώσουμε πιο αποτελεσματικά μία τέτοιου τύπου διδασκαλία που θα εμπλέκει τα παιδιά ενεργά ώστε να κατακτούν τη μάθηση βιωματικά. Μοιραστήκαμε προβληματισμούς για το πως η διδασκαλία θα είναι και αρτιότερη μεθοδολογικά εφόσον στην πλειοψηφία μας είμαστε «ερασιτέχνες» κι «αυτοδίδακτοι» σε σχέση με το αντικείμενο της Προφορικής Ιστορίας. Βρήκαμε ακόμη επιπλέον επιχειρήματα ώστε να υπάρχει διάχυση αυτής της εκπαιδευτικής πρακτικής. Διαπιστώσαμε στην πράξη πως η προφορική ιστορία και η συλλογή μαρτυριών εξασφαλίζει το διαγενεακό διάλογο σε μία εποχή που ο θεσμός της οικογένειας έχει χαλαρώσει και οι νεότερες γενιές δεν ακούνε τις αφηγήσεις των παλιών, ούτε ενσωματώνουν παραδοσιακές αξίες. Διαπιστώσαμε ακόμη πως όταν μελετάει κάποιος την ιστορία από τα κάτω, στο επίπεδο της γειτονιάς ή της κοινότητας, τότε συνυπάρχουν οι γηγενείς και οι μετανάστες, εσωτερικοί και εξωτερικοί, πολιτικοί πρόσφυγες, οικονομικοί πρόσφυγες, αυτοί που ήρθαν για να μείνουν και οι περαστικοί κι όλοι αυτοί θα διευκολυνθούν να συνυπάρξουν και να αφομοιωθούν διατηρώντας τις ταυτότητες αλλά χωρίς αντιπαλότητες. Διαπιστώσαμε τέλος πως από τις τοπικές ιστορίες που θα αρχειοθετηθούν στο προσεχές μέλλον θα μπορέσει να προκύψει μία «νέα» ιστορία που θα δώσει λόγο και στους αποκλεισμένους, σε όσους ήταν υποτιμημένοι στο πλαίσιο της παραγωγής των γραπτών πηγών της ιστορίας. Μία «νέα» ιστορία που θα οδηγεί από τη μικροϊστορία στη μελέτη των φαινομένων που έχουν ευρύτερες διαστάσεις και που θα διαμορφώνει σκεπτόμενους πολίτες.
Κλείνοντας λοιπόν τον «αναστοχασμό με εσωτερική εστίαση» σε σχέση με το Μαθητικό Συνέδριο Προφορικής Ιστορίας, θα επισημάνω πως όσα περιγράφω ή διαπιστώνω παραπάνω αποτελούν υποκειμενική θεώρηση με την οποία ενδέχεται να ταυτιστούν ή και να διαφωνήσουν όσοι ήταν παρόντες κι αποτελεί για αυτούς βίωμα η παρακολούθηση του συνεδρίου. άλλωστε, η Ιστορία του τόπου μέσα στο διάβα του χρόνου πάντα θα αρθρώνεται από τις φωνές των ανθρώπων, αρκεί με υπευθυνότητα και πολυπρισματικότητα να τις μετασχηματίζουν οι Ιστορικοί.
Μαρία Τσούρτη, Εκπαιδευτικός
———————————————————————–
[1] Φράση-motto του συνεδρίου.
Περιοδικό: Νέα Παιδεία (2019), τεύχος 170
Έγραψαν για το Συνέδριο
EduTV_Greece: https://twitter.com/EduTV_Greece/status/1093054562901127168 & https://t.co/yx1LnJFdnZ
Δημοσιεύτηκε στις 05/02/2019
Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο: «Διδάσκοντας και ‘’συνομιλώντας’’ δημιουργικά με την Ιστορία στο σύγχρονο σχολείο»
Δημοσιεύτηκε στις 12/03/2019
6ο Γενικό Λύκειο Ίλιον: https://blogs.sch.gr/6lykilio/2019/03/18/399/
Δημοσιεύτηκε στις 18/03/2019
Δημοσιεύτηκε στις 22/03/2019, τεύχος #8
«Έτσι μαζεύουν οι γυναίκες την ιστορία, ψίχουλο, ψίχουλο»
Στην συνέντευξη της στο Marginalia – Σημειώσεις στο περιθώριο. Η Τασούλα Βερβενιώτη περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο τα της Προφορικής Ιστορίας. Μας μιλά για τη θέση των γυναικών στην ιστορία, τις «αόρατες» γυναίκες όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, τα σεμινάρια και το «κίνημα» των Ομάδων Προφορικής Ιστορίας, την προσπάθεια συνεργασίας με την Εθνική Βιβλιοθήκη για την ψηφιακή αρχειοθέτηση και διαφύλαξη των αρχείων. Αλλά και για το Μαθητικό Συνέδριο Προφορικής Ιστορίας.
H Τασούλα Βερβενιώτη στις «Νύχτες Πρεμιέρας» (Σεπτέμβριος 2018)
«Ποια είναι η κεντρική ιδέα πίσω από αυτή την πρωτοβουλία και πώς μπαίνει στο δημόσιο σχολείο το νέο του μαθητικού συνεδρίου;
Αυτό ήταν μία πρωτοβουλία από το Συντονιστικό των ΟΠΙ. Φτιάξαμε μία οργανωτική επιτροπή η οποία το προχωράει και πάει καλά. Το κεντρικό μας σύνθημα είναι «Η απομνημόνευση βλάπτει σοβαρά την πνευματική υγεία» και στην αφίσα έχει και ένα παπαγαλάκι. Αυτό που έκανε το υπουργείο πχ. ήταν να προτείνει αλλαγές στην ύλη. Δεν έχει νόημα. Ό,τι αλλαγές και να κάνει. Θα βάλει, ας πούμε, στους καθηγητές να διδάσκουν και τον εμφύλιο. Και δεν θα προλαβαίνουν να τον διδάξουν όπως δεν προλαβαίνουν να διδάξουν και τη δεκαετία του ’40. Δεν έχει κανένα νόημα το σχολείο να έχει ως άξονα την ύλη και τις εξετάσεις και να στροβιλίζονται όλα γύρω από αυτόν τον άξονα. Η πρόταση που κάνουμε εμείς είναι μια διδασκαλία ‘αλλιώς’. Το ερώτημα είναι πώς θα μάθουν τα παιδιά μας ιστορία. Κατ’ εμάς δεν πρόκειται να μάθουν με την παπαγαλία. Τα παιδιά θα μάθουν ιστορία αν μπορούμε να βάλουμε και την προφορική ιστορία στα σχολεία. Κάποιοι λένε βέβαια «α, δεν μπορούμε έτσι να διδάξουμε την αρχαιότητα!». Σφάλλουν βέβαια, γιατί παντού στην Ελλάδα υπάρχουν αρχαιότητες και μπορούν κι από εκεί να κάνουν προφορική ιστορία. Και εννοείται ότι τη νεότερη ιστορία μπορούν να την μάθουν καλύτερα.
Αυτό που χρειάζεται να μάθει το παιδί στο σχολείο δεν είναι να μάθει τις σημαντικές ημερομηνίες, αλλά να μάθει τη διαδικασία μέσα από την οποία πορεύεται η κοινωνία ή αυτό που λέμε απλά: το ιστορικό γίγνεσθαι. Δεν έχουν καταλάβει τα παιδιά τη διαδρομή της κοινωνίας μες στο χρόνο. Και δεν μπορούν να το μάθουν αν βάλεις και άλλη ύλη ή όταν φτιάξεις πιο καλά πακέτα δουλειάς. Τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν τον χρόνο -πώς πορεύεται η ανθρωπότητα, με ποιον τρόπο γίνονται οι αλλαγές, πώς περνάν οι άνθρωποι από το ένα στο άλλο. Αυτό μπορούν να το μάθουν από την προφορική ιστορία. Αυτή είναι η πρόταση μας.
Το Μαθητικό Συνέδριο γίνεται στις 10-11-12 του Μάη. Έχουμε πάρει αρκετές προτάσεις μέχρι τώρα και το συνέδριο περιλαμβάνει δύο πράγματα: πρώτον, τις ανακοινώσεις-παρουσιάσεις αυτών που ήδη έχουν γίνει στα σχολεία όπου θα συμμετέχουν οι μαθητές μαζί με τους καθηγητές, και δεύτερον, σεμινάρια/ εργαστήρια. Την ιστορική χαρτογράφηση θεωρώ ότι μπορούν να την μάθουν εύκολα, σε ένα δίωρο. Σε αυτό μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους διαδραστικούς πίνακες που έχουν σχεδόν όλα τα σχολεία, τουλάχιστον τα γυμνάσια, τους οποίους χρησιμοποιούν για οθόνες. Εμείς προτείνουμε: «βάλτε στον διαδραστικό πίνακα τη γειτονιά σας, την πόλη σας, έναν δρόμο, ό,τι θέλετε. Μαζέψτε μαρτυρίες και πείτε στα παιδιά να ακουμπούν το δαχτυλάκι τους επάνω να ακούν τη μαρτυρία. Θα μάθουν περισσότερη ιστορία από το αν τους βάλετε οκτώ διαγωνίσματα και ογδόντα σελίδες να μάθουν απέξω, και αν τις μάθουν».
Η απομνημόνευση πραγματικά βλάπτει· φτιάχνει πελάτες. Αν θες να συντηρήσεις το πελατειακό σύστημα, θα έχεις αυτό το σχολείο που έχεις: τα παιδιά στη σειρά, το ένα να βλέπει την πλάτη του αλλουνού και έναν δάσκαλο να λέει αυτά που λέει το βιβλίο. Μέχρι και ο μικρός εγγονός μου, που του είπα να ακούσει τη δασκάλα, μου το ‘πε: «Γιαγιά, τι λέει; Ό,τι λέει και το βιβλίο, λέει!». Ο δάσκαλος πρέπει να κάνει κάτι άλλο, πρέπει να ανοίξει τα μυαλά των παιδιών. Είναι τόσο τεράστιες οι αλλαγές, ενώ το σχολείο μένει τόσο πολύ πίσω. Όταν βάλεις ένα παιδί να απομνημονεύει αυτό που θα γίνει θα είναι ένα υποτακτικός. Ένας πελάτης. Άντε, να σου γίνει ένας καλός δημόσιος υπάλληλος. Παραπέρα δεν μπορεί. Ενώ ζούμε σε μία εποχή που ο άνθρωπος πρέπει να αναπτύξει τη φαντασία του. Περνάμε σε άλλα σχέδια, περνάμε σε καινούργιες εποχές, και χρειάζεται να αναπτύξει τη δυναμική του. Αυτό σημαίνει συμμετοχή, συνεργατικότητα, σημαίνει ομάδες, σημαίνει δραστηριότητες. Εκεί θα μάθουν τα παιδιά. Και αν νομίζουν οι δάσκαλοι ότι περισσότερα θα μάθουν επειδή τους τα λέει αυτός, έχουν άδικο. Αν μάθουν τα παιδιά έστω και λίγο μόνα τους αυτό μπορεί να πολλαπλασιαστεί πολύ εύκολα. Ας ελπίσουμε ότι το μαθητικό συνέδριο θα έχει έναν αντίκτυπο: σαν να ρίχνεις ένα βότσαλο στη λίμνη και να ανοίγει κύκλους. Ελπίζω. Δεν ξέρω. Θεωρώ όμως ότι θα πάμε καλά. Θα κάνουμε λοιπόν σεμινάρια/ εργαστήρια για την ιστορική χαρτογράφηση, για το πώς το θέατρο μπορεί να συνδυαστεί με την ιστορία, θα κάνουμε για το ντοκιμαντέρ και για τα μουσεία.
Κ.Σ. – Και βέβαια έχει αξία να αναφέρουμε ότι ήσουν κι εσύ καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Άρα έχεις μπει στα σχολεία και γνωρίζεις από πρώτο χέρι τις ανάγκες, τα κενά και τις δυνατότητες που αναδύονται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας. Καμιά φορά αυτοί που γράφουν βιβλία ιστορίας δεν έχουν σχέση με την αίθουσα.
Και αυτοί που φτιάχνουν τα προγράμματα σπουδών δεν έχουν! Από τη μεταπολίτευση και δώθε η μόνη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση -κατά τη γνώμη μου- που αξίζει τον κόπο να αναφέρουμε είναι τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας. Ήμουν στην επιτροπή που έφτιαξε το πρόγραμμα σπουδών∙ έγραψα για τον ιστορικό γραμματισμό που τον μετατρέψαμε και τον μετονομάσαμε σε κοινωνικό γραμματισμό. Νομίζω ότι ήταν ένα καλό πρόγραμμα. Με βοήθησε και μένα να κάνω πιο καλά τη δουλειά μου στο σχολείο και ξέρω ότι, ενώ δεν δίδασκα την ύλη, οι μαθητές μου μάθαιναν περισσότερα από τους άλλους που κάνανε την ύλη.»
Την συνέντευξη πήρε η δημοσιογράφος Κατερίνα Σεργίδου μέλος κι αυτή των ΟΠΙ για το Marginalia. Περισσότερα δείτε εδώ.
Το Πανελλήνιο Δίκτυο για το θέατρο στην Εκπαίδευση:
Μεταδεύτερο / metadeftero.gr
Εκπομπή: 19/4/2019
Η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη, καλεσμένη του ραδιοφωνικού σταθμού Μεταδεύτερο, στην εκπομπή των Christos Korolis και Νίκου Αγαπάκη, » Η Φωνή του Γίγαντα και ο Φόβος του Νάνου», στην οποία μίλησε για τις Ομάδες Προφορικής Ιστορίας καθώς και για το επερχόμενο Μαθητικό Συνέδριο.
Ακούστε τη συνέντευξη στο 8.56» εδώ: https://www.mixcloud.com/voiceofgiant/19042019-η-φωνή-του-γίγαντα-και-ο-φόβος-του-νάνου/
Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα
Δημοσιεύτηκε στις 8/5/2019
http://www.greek-language.gr/greekLang/portal/blog/archive/2019/05/06/8992.html
Η ΑΥΓΗ
Δημοσιεύτηκε στις 8/5/2019
Το ΕΓΩ & το ΑΛΛΟ: μια εκπομπή για την Αποδοχή & για τον πλούτο της Διαφορετικότητας 9.5.2019
ΑΛΦΑΒΗΤΑ
Δημοσιεύτηκε στις 10/5/2019
«Το Μαθητικό Συνέδριο με σύνθημα «Η απομνημόνευση βλάπτει σοβαρά την πνευματική υγεία» οργανώθηκε με το σκεπτικό και τη διαπίστωση ότι ο τρόπος που διδάσκεται το μάθημα της ιστορίας στα σχολεία σπάνια καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών, με αποτέλεσμα να καταλήγει στη στείρα απομνημόνευση για τις ανάγκες των εξετάσεων, χωρίς οι μαθητές να «μαθαίνουν» Ιστορία. Πιστεύουμε ότι στην εποχή μας, εποχή μεγάλων κοινωνικών αναδιαρθρώσεων, το αιτούμενο είναι αφενός να αλλάξει η ύλη,το τι διδάσκεται, καθώς και ο τρόπος διδασκαλίας…».
LEFT GR
Δημοσιεύτηκε στις 12/5/2019
https://left.gr/news/epityhimeno-1o-mathitiko-synedrio-proforikis-istorias-sti-sivitanideio
«Με μεγάλη επιτυχία και μεγάλη συμμετοχή εκπαιδευτικών και μαθητών/τριών έγινε στη Σιβιτανίδειο Δ.Σ.Τ.Ε., το 1ο Μαθητικό Συνέδριο Προφορικής Ιστορίας στις 10, 11 και 12 Μαΐου…».
ΑΝΕΜΟΣΚΟΡΠΙΣΜΑΤΑ
