Στην Ελλάδα της κρίσης η «Ιστορία από τα κάτω» είχε και μια ανάλογη συγκρότηση ενός δικτύου ομάδων προφορικής ιστορίας ‘από τα κάτω’. Οι ΟΠΙ είναι αυτοφυείς. Αποτελούν ένα απτό παράδειγμα του πως οι άνθρωποι, σε περιόδους κρίσης, επινοούν όχι μόνο νέους τρόπους κάλυψης των αναγκών τους αλλά και νέες μορφές οργάνωσης.

Η λειτουργία των ΟΠΙ είναι αυτή ενός συνεργατικού project. Το ιστορικό αφήγημα που παράγουν δημιουργείται συμμετοχικά. Η ομάδα ορίζει το πεδίο της έρευνας ώστε να φτιάξει τον οδηγό συνέντευξης και στη συνέχεια επιλέγει τους αφηγητές και κάνει τις συνεντεύξεις. Κάθε μέλος παρουσιάζει στην ομάδα τη συνέντευξη του, πάνω στην οποία γίνονται σχόλια με κρίσεις, συγκρίσεις και επικρίσεις, συγκίνηση αλλά και γέλια και καλαμπούρια πολλές φορές. Οι αφηγητές γίνονται οικείοι, μέρος της συλλογικότητας. Μετά την απομαγνητοφώνηση των συνεντεύξεων το κάθε μέλος καταθέτει σε ένα κοινό αρχείο εκείνα τα αποσπάσματα που θεωρεί σημαντικά, τα οποία ταξινομούνται θεματικά ή και χρονολογικά.

Όλες οι διαδικασίες είναι συλλογικές, συνεργατικές. Για παράδειγμα, επειδή πρόκειται για αφηγήσεις ζωής μια θεματική ομάδα που συγκεντρώνει μαρτυρίες για τη Δεκαετία 1940, έχει υλικό να δώσει σε κείνη που ασχολείται με την εκπαίδευση κ.ο.κ. Κάποιο μέλος φυλάει το σκληρό δίσκο της ομάδας και συνήθως κάνει και την ταξινόμηση.

Το οργανωτικό σχήμα είναι και αυτό συνεργατικό. Τα μέλη μιας ΟΠΙ δημιουργούν μια λίστα επικοινωνίας (google group) ώστε να επικοινωνούν τις ιδέες τους, τα νέα τους, αλλά και τα υλικά της δουλειάς τους. Η Τασούλα Βερβενιώτη που οργανώνει τα σεμινάρια είναι μέλος σε όλες τις λίστες για ‘θεωρητικές’ παρεμβάσεις και πρόσθετο υλικό. Στις παλιότερες ΟΠΙ, επειδή κάποιοι από τους ενήλικες εθελοντές αποχωρούν –για διάφορους λόγους- λειτουργούν δύο λίστες: μια με όλα τα μέλη που έχουν περάσει από την ομάδα και με μία με τα ενεργά μέλη.

Με την αύξηση του αριθμού των ομάδων δημιουργήθηκε και το Συντονιστικό. Η πρώτη του συνάντηση έγινε το Δεκέμβριο 2014 και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην οργάνωση της Γιορτής Προφορικής Ιστορία τον Ιούνιο 2015. Ωστόσο, απέκτησε λίστα επικοινωνίας (google group) το Δεκέμβριο 2015. Σε αυτήν έχει γραφτεί ένα μέλος από κάθε ΟΠΙ, το οποίο προωθεί τα μηνύματα που φτάνουν στο Συντονιστικό στην ομάδα του. Συνέρχεται κάθε τρεις μήνες. Συμμετέχει τουλάχιστον ένας/μία από κάθε ΟΠΙ και όποιος άλλος θέλει/ μπορεί. Τα πρακτικά προωθούνται σε όλες τις λίστες επικοινωνίας των ΟΠΙ.

Η πορεία των ΟΠΙ δεν είναι ούτε ευθύγραμμη, ούτε πάντα θριαμβευτική. Ωστόσο ο αριθμός τους συνεχώς αυξάνεται. Η δυναμική τους εδράζεται στο γεγονός ότι διανύουμε μια πορεία μετάβασης σε έναν κόσμο στον οποίο η ψηφιακή τεχνολογία προσφέρει νέους τρόπους όχι μόνο καταγραφής, αλλά και διατήρησης της μνήμης. Και στο γεγονός ότι οι ΟΠΙ επέλεξαν ως τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας ένα σχήμα συνεργατικό και άτυπο, μια και η κοινωνική κατάσταση είναι ρευστή, όπως η λάβα ενός ηφαιστείου.

Διαδώστε το :