Η ανάγκη των ανθρώπων να γνωρίζουν το παρελθόν τους είναι τόσο παλιά όσο και οι άνθρωποι, γιατί παρθενογένεση δεν υπάρχει και οι προηγούμενες γενιές έχουν σχεδιάσει για τις επόμενες το δρόμο που θα πορευτούν. Η γνώση αυτή, αρχικά γινόταν μέσα από την προφορική παράδοση και στη συνέχεια με το γραπτό λόγο.
Στη δική μας τη γενιά, στην Ελλάδα, τη «βεβαρημένη» με Ιστορία, τα γεγονότα της νεότερης Ιστορίας δεν τα μαθαίναμε στο σχολείο, αλλά γύρω από ένα –συνήθως οικογενειακό- τραπέζι. Συχνά επρόκειτο για προσωπικές ιστορίες που συνδυάζονταν με τα πολιτικά γεγονότα.
Ο όρος Προφορική Ιστορία μπορεί να θεωρείται «νέος», και γιατί συνδέεται με την τεχνολογία του μαγνητόφωνου, αλλά στην πραγματικότητα είναι τόσο παλιός όσο και η ανάγκη των ανθρώπων να γνωρίζουν το παρελθόν τους. Είναι το πρώτο είδος Ιστορίας, πριν ακόμα την εφεύρεση και τη διάδοση της γραφής. Στις προφορικές κοινωνίες η αφήγηση ενός γεγονότος αποκτούσε μια μοναδική σημασία, όπως πολύ καλά ξέρουμε από τα oμηρικά έπη. Με την επέκταση της γραφής, οι δημηγορίες του Θουκυδίδη αποτελούν ένα εξαίρετο δείγμα χρήσης της προφορικής μαρτυρίας.
Ωστόσο, η Ιστορία κατοχυρώθηκε ως επιστήμη τον 19ο αιώνα με το ρεύμα του θετικισμού και βασιζόταν στα γραπτά τεκμήρια, τα αρχεία. Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Μια καίρια τομή, στα μέσα του 20ού αιώνα, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αφορούσε τα αντιαποικιακά κινήματα. Μια Ιστορία βασισμένη μόνο στα αρχεία θα ήταν μια ιστορία των αποικιοκρατών, ενώ για τους αγώνες και τις αγωνίες των αποικιοκρατούμενων για την ανεξαρτησία τους θα υπήρχε σκοτάδι. Και το σκοτάδι δεν μπορεί να αποτελέσει υποκείμενο της ιστορίας.