Μια ΟΠΙ συνήθως ξεκινάει από έναν μικρό πυρήνα ανθρώπων που θέλει να διατηρήσει τη μνήμη μιας περιοχής ή ενός σημαντικού γεγονότος ή και τα δυο. Για να φτιαχτεί η ομάδα που θα συλλέξει τις προφορικές μαρτυρίες είναι απαραίτητο να οργανωθεί ένα σεμινάριο, ώστε να εκπαιδευτούν τα μέλη στην τεχνική της συνέντευξης, που αποτελεί το βασικό εργαλείο της προφορικής ιστορίας, αλλά και να αποκτήσουν κάποιες γενικές γνώσεις για το είναι η προφορική ιστορία.

Το σεμινάριο είναι το κομβικό σημείο για το ξεκίνημα μιας ΟΠΙ. Ωστόσο, πριν από αυτό, προηγούνται κάποιες άλλες ενέργειες. Το ίδιο συμβαίνει και για να πάρεις μια συνέντευξη ή να κάνεις μια έρευνα ή να βάψεις το σπίτι σου. Δεν υπάρχει περίπτωση να πετύχεις ένα στόχο, εάν δεν έχεις προετοιμαστεί καλά. Γι αυτό θα περιγράψουμε όσο πιο αναλυτικά γίνεται τα βήματα δημιουργίας μια ΟΠΙ, δίνοντας και συγκεκριμένα παραδείγματα.

Η διαδικασία σε τρία βήματα

Πριν ξεκινήσει το σεμινάριο είναι απαραίτητο να έχουν εξασφαλιστεί δύο προϋποθέσεις:

  • να υπάρχει μια αίθουσα για τη διεξαγωγή του, η οποία να διαθέτει βίντεο – προτζέκτορα και αν είναι δυνατόν και ασύρματη σύνδεση στο διαδίκτυο (wi–fi).
  • να υπάρχουν τα κατάλληλα εργαλεία: τουλάχιστον ένα επαγγελματικό μαγνητόφωνο ή /και κάμερα. Δείτε τις προδιαγραφές. [Προδιαγραφές μηχανημάτων]

Όσον αφορά τα έξοδα η ομάδα θα χρειαστεί να αγοράσει και έναν εξωτερικό σκληρό δίσκο όπου θα αποθηκεύει το υλικό των συνεντεύξεων, αλλά αυτό μπορεί να γίνει πολύ αργότερα.

Δυο μήνες περίπου πριν ξεκινήσει το σεμινάριο πρέπει να φτιαχτεί η Πρόσκληση Ενδιαφέροντος, η οποία συνοδεύεται από την Αίτηση και εάν είναι δυνατόν και το Πρόγραμμα.

Στην Πρόσκληση θα πρέπει να δηλώνεται ο τόπος και οι χρόνοι του σεμιναρίου, καθώς και οι τρόποι επικοινωνίας με την ιδρυτική ομάδα. Να γίνει προσπάθεια να κυκλοφορήσει όσο γίνεται πιο ευρύτερα: να το μάθουν όσο γίνεται περισσότεροι.

Στην Αίτηση, εκτός από τα στοιχεία γράφονται και οι λόγοι για τους οποίους θέλει κάποιος να συμμετέχει στο σεμινάριο, που λειτουργεί ως ‘κοινωνικό συμβόλαιο’.

Ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες της η κάθε ομάδα διαμορφώνει την Πρόσκληση και το Πρόγραμμα. Στη Ν. Φιλαδέλφεια προηγήθηκε μια ενημερωτική εισήγηση. Το σεμινάριο της ΟΠΙ-ΠΕΙ (Πάντειο) ακολούθησε μετά την πρόσκληση, με πλήρες πρόγραμμα, ενώ στο Αγρίνιο, λόγω απόστασης, το πρόγραμμα ήταν διήμερο. Η Αίτηση παραμένει ίδια.

Κάποιος/α αναλαμβάνει το ρόλο του Συντονιστή, συγκεντρώνει τις αιτήσεις και με τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις φτιάχνει ένα google group, για την απευθείας επικοινωνία των μελών της ομάδας, πριν την έναρξη ή στη διάρκεια του σεμιναρίου.

Μερικές φορές δεν είναι εύκολο να έχουμε έτοιμο το Πρόγραμμα και να το προωθήσουμε ταυτόχρονα με την Πρόσκληση και την Αίτηση. Δεν πειράζει. Αρκεί να βρούμε τους κατάλληλους ανθρώπους. Εκτός από τα ‘μαθήματα’ που αφορούν την προφορική ιστορία είναι απαραίτητο ένα ‘μάθημα’ για την αρχιτεκτονική/ χωροταξία/ πολεοδομία στης περιοχής, όπως επίσης και κάποιο χρόνο για την εξάσκηση των εργαλείων.

Τέλος, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι το σεμινάριο είναι δωρεάν, γιατί κανείς δεν πληρώνει για να το παρακολουθήσει, αλλά και δεν είναι δωρεάν, γιατί όσοι το παρακολουθούν αναλαμβάνουν την υποχρέωση να κάνουν το λιγότερο μία συνέντευξη και να την καταθέσουν την ΟΠΙ. Δηλαδή το σεμινάριο γίνεται για να δημιουργηθεί μια ΟΠΙ που θα συγκεντρώνει προφορικές μαρτυρίες. Και το σωστό είναι η επισήμανση αυτή να γραφτεί στην Πρόσκληση, ώστε όλοι οι συμμετέχοντες να είναι ενήμεροι.

Το τρίτο βήμα για τη δημιουργία μια ΟΠΙ είναι το σεμινάριο. Συνήθως τα ‘μαθήματα’ είναι τρίωρα (με ένα διάλειμμα στη μέση) και διαρκούν έξι εβδομάδες: 18 ώρες. Έχουμε οργανώσει και σεμινάρια τα σαββατοκύριακα (ΟΠΙΝΙ, Καστοριά, Θεσσαλονίκη), αλλά δεν τα προτιμούμε. Οι σχέσεις ανάμεσα στα μέλη των ομάδων χτίζονται καλύτερα με τις εβδομαδιαίες συναντήσεις και σε αυτό είναι πολύ χρήσιμη η αλληλογνωριμία στην πρώτη συνάντηση, τα διαλείμματα, οι βιωματικές ασκήσεις και ένα συλλογικό ‘τραπέζι’ στο τέλος ή προς το τέλος (με κρασί ή τσίπουρο) για την καλύτερη γνωριμία.

Στο σεμινάριο οι συμμετέχοντες εισάγονται στην έννοια και στη μεθοδολογία της προφορικής ιστορίας, καταρτίζονται στην προετοιμασία πριν τη συνέντευξη, τη διαδικασία της συνέντευξης και στην αρχειοθέτηση του υλικού μετά τη συνέντευξη. Περισσότερες λεπτομέρειες για το περιεχόμενο των σεμιναρίων μπορείτε να δείτε στις αντίστοιχες σελίδες του ιστότοπου «Πως δουλεύουν οι Ομάδες Προφορικής Ιστορίας».

Με το τέλος του σεμιναρίου δεν υπάρχει πια ιδρυτική ομάδα, αλλά η ΟΠΙτάδε. Από ‘έθιμο’ γράφουμε τα πρώτα γράμματα από την περιοχή που θα γίνει η συλλογή μαρτυριών: ΟΠΙΝΙ (Ν. Ιωνία), ΟΠΙΔΟΥ (Δουργούτι), ΟΠΙΚΑΡ (Καρέας) κτλ. Στην περίπτωση της ομάδας που δημιουργήθηκε στο Πολιτικό της Νομικής, με συγκεκριμένο ερευνητικό αντικείμενο, γράφτηκαν τα αρχικά της ΕΟΜ (Ερευνητική Ομάδα για τη Μεταπολίτευση) μετά παύλα και μετά ΟΠΙ, δηλαδή ΕΟΜ-ΟΠΙ.

Previous tab Next tab
Διαδώστε το :