Εργαστήρια-σεμινάρια
Θα γίνουν τέσσερα εργαστήρια, τα οποία θα αναδεικνύουν τη σχέση της προφορικής ιστορίας με την ιστορική χαρτογράφηση, το θέατρο, το ντοκιμαντέρ και τα μουσεία. Τα τρία πρώτα έχουν προγραμματιστεί για την Κυριακή 12/5, το πρωί, ενώ το εργαστήριο για τα μουσεία θα γίνει το Σάββατο 11/5. Η διάρκειά κάθε εργαστηρίου είναι από τρεις έως τέσσερεις ώρες. Ο αριθμός των συμμετεχόντων κάθε εργαστηρίου είναι 25 άτομα,.
Τη δήλωση συμμετοχής μπορούν να συμπληρώσουν εκπαιδευτικοί ή και μαθητές, ανάλογα με το εργαστήριο. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Δηλώσεις συμμετοχής εδώ: https://docs.google.com/forms/d/1gWnosB0XpV2802_uCWsn6tA6cdgInANhwecw8N4S7P4/edit
|
Εργαστήριο ψηφιακής χαρτογράφησης
Το εργαστήριο ψηφιακής χαρτογράφησης στοχεύει στην παρουσίαση βασικών τεχνικών και ψηφιακών εφαρμογών για τη διασύνδεση του χώρου με ιστορικά γεγονότα και την αφηγηματική τους απόδοση, εισάγοντας τους εκπαιδευόμενους στη διαδικασία δημιουργικής χαρτογράφησης της μνήμης. Θα παρουσιαστούν ελεύθερα διαθέσιμα εργαλεία χαρτογράφησης και θα γίνει λεπτομερής περιγραφή της διαδικασίας δημιουργίας ψηφιακού χάρτη με την εφαρμογή Storymap, μέσω της προσθήκης αρχείων εικόνας ή/και βίντεο, καθώς και της εισαγωγής επεξηγηματικών κειμένων/αφηγήσεων.
Η χρήση ψηφιακών εργαλείων έχει συντελέσει στην αποτελεσματικότερη τεκμηρίωση των προφορικών μαρτυριών, επιτρέποντας την οπτική, αλλά κυρίως εννοιολογική, διασύνδεσή τους με τον χώρο και τον ιστορικό χρόνο. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας από την προφορική ιστορία αναδεικνύει αφανείς έως τώρα πτυχές των ιστορικών γεγονότων, αποτυπώνοντας εμφατικά τις κοινωνικές διαστάσεις του χώρου και τις πολλαπλές ιδιότητες που αυτός αποκτά στις αφηγήσεις και τη μνήμη των κατοίκων του. Ως στοιχείο της μνήμης, ο χώρος αποκτά ιδιαίτερες -άλλοτε συμπληρωματικές και άλλοτε αντικρουόμενες- ταυτότητες και ανάγεται από αφηρημένη διάσταση σε ιστορικό/αφηγηματικό τόπο όπου διαμορφώνονται και χωροθετούνται νοηματικά οι ατομικές ταυτότητες και οι κοινωνικές σχέσεις.
Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας στους συμμετέχοντες του συνεδρίου.
Διάρκεια εργαστηρίου: 3 ώρες
Το εργαστήριο θα διεξαχθεί στην αίθουσα υπολογιστών.
Διδάσκων: Ηράκλειτος Σουγιουλτζόγλου
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Ηράκλειτος Σουγιουλτζόγλου είναι Κοινωνικός Ανθρωπολόγος. Η έρευνά του εστιάζει στη σχέση της μνήμης με τον κοινωνικό χώρο/χρόνο και τις συλλογικές ταυτότητες των φορέων της. Είναι επιστημονικός συνεργάτης στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, όπου συμμετέχει σε δράσεις σχετικά με την εισαγωγή ψηφιακών πρακτικών στις Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες και την εννοιολογική αναπαράσταση της πληροφορίας στο ψηφιακό οικοσύστημα έρευνας.
Μέλος της ΟΠΙΝΙ, είχε οργανώσει σεμινάριο ψηφιακής χαρτογράφησης για τα μέλη των ΟΠΙ στις 28/5/2017. Δείτε: http://oralhistorygroups.gr/seminario-chartografisis/
Χαρτογράφηση προφορικών μαρτυριών
Τα ψηφιακά μέσα φέρνουν νέες δυνατότητες στην ανάλυση, επεξεργασία και προβολή της προφορικής μαρτυρίας. Τα μέλη των ΟΠΙ επιμορφώνονται συνεχώς, όχι τόσο για την καλύτερη διεξαγωγή των συνεντεύξεων, όσο για την ανάλυση και την παρουσίασής τους. Δείτε περισσότερα για τη δουλειά της ΟΠΙΝΙ εδώ. https://uploads.knightlab.com/storymapjs/26538104cac071e47fa6070b6f3bb0b1/mia-suntome-periegese-sta-megala-klostouphantourgia-tes-eleutheroupoles-tes-dekaetias-tou-80/index.html
Και της ομάδας Επταπυργίου εδώ. http://oralhistorygroups.gr/opi-eptapyrgiou/
|
Το «θέατρο – ντοκουμέντο» και η δραματοποίηση, η οποία χρησιμοποιείται από αρκετούς εκπαιδευτικούς, είναι ένας από τους τρόπους για την παρουσίαση των προφορικών μαρτυριών που έχουν συλλεγεί. Μέσω αυτών οξύνεται η κριτική και η δημιουργική σκέψη και προωθείται η βιωματικότητα, η ενσυναίσθηση και η εκφραστική ικανότητα.
“Προφορική Ιστορία & Θέατρο Ντοκουμέντο: O εαυτός μου ως ντοκουμέντο”
δωρεάν εργαστήριο για εκπαιδευτικούς Αθήνα, 12/5/2019, στη Σιβιτανίδειο Σχολή στο πλαίσιο του Μαθητικού Συνεδρίου Προφορικής Ιστορίας
Εμψύχωση: Τζωρτζίνα Κακουδάκη, θεατρολόγος, σκηνοθέτις
Σύντομη περιγραφή
Το «θέατρο – ντοκουμέντο» και η δραματοποίηση, η οποία χρησιμοποιείται από αρκετούς εκπαιδευτικούς, είναι ένας από τους τρόπους για την παρουσίαση των προφορικών μαρτυριών που έχουν συλλεγεί. Μέσω αυτών οξύνεται η κριτική και η δημιουργική σκέψη και προωθείται η βιωματικότητα, η ενσυναίσθηση και η εκφραστική ικανότητα.
Το συγκεκριμένο βιωματικό εργαστήριο έχει στόχο να ανασύρει μνήμες, ατομικές, οικογενειακές και συλλογικές της τοπικής, εθνικής και παγκόσμιας ιστορίας. Οι συμμετέχοντες γίνονται «τα βιβλία του εαυτού» τους, ένα κύριο υλικό της προφορικής ιστορίας, οι ιστορίες τους γίνονται τα ντοκουμέντα της ιστορίας.
Αυτές οι ιστορίες, «εμείς», αποτελούν τον σκελετό για μια εμπειρία σκηνικής σύνθεσης μέσα στην πόλη, μια εμπειρία που έχει στόχο να επανασηματοδοτήσει την σχέση μας με το παρελθόν, το παρόν και τον «χώρο» των ανθρώπινων πράξεων. Οι τεχνικές του θεάτρου ντοκουμέντο είναι ωφέλιμες στην σύνδεση ετερόκλιτου και ποικίλου υλικού και ένα καλό σκηνοθετικό εργαλείο για τους συμμετέχοντες.
Το εργαστήριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς είναι μέρος του επιμορφωτικού προγράμματος «κι αν ήσουν εσύ;» που υλοποιεί το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Περιλαμβάνει ασκήσεις, παιχνίδια, αυτοσχεδιασμούς και άλλες δραστηριότητες. Οι συμμετέχοντες είναι απαραίτητο:
- να φορούν άνετα ρούχα και παπούτσια για κινητικές ασκήσεις στον χώρο
- να φέρουν μαζί τους … κέφι και όρεξη για πειραματισμούς!
Διάρκεια εργαστηρίου: 4 ώρες
ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
Λόγω του βιωματικού χαρακτήρα του εργαστηρίου οι θέσεις είναι περιορισμένες και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η Τζωρτζίνα Κακουδάκη είναι θεατρολόγος και σκηνοθέτης. Από το 2009 σκηνοθετεί παραστάσεις για νέους. Έχει συνεργαστεί ως δραματουργός σε πάνω από 30 παραστάσεις θεάτρου και χορού. Έχει διδάξει σε πλήθος δημόσιων οργανισμών εκπαίδευσης ενηλίκων και σε διεθνή προγράμματα παιδαγωγικής μέσω του θεάτρου και του κινηματογράφου. Έχει διδάξει αισθητική και δραματουργία κινηματογράφου στο ΙΕΚ Ακμή (2006-2011) και έχει συντάξει τους Οδηγούς Σπουδών των Καλλιτεχνικών Σχολείων για τα μαθήματα Σκηνοθεσία Θεάτρου και Αισθητική/Σκηνοθεσία Κινηματογράφου του ΙΕΠ (2015). Υπήρξε υπεύθυνη της Βιβλιοθήκης και του Αρχείου του Εθνικού Θεάτρου (1997- 2004) και συν-συγγραφέας του Βιβλίου «Θέατρο- Θεατρική Αγωγή» (ΙΔΕΚΕ 2007) και «Διαδρομές Βιωματικής Μάθησης» (εκδ. Κέδρος, 2011). Έχει διοργανώσει πλήθος φεστιβάλ Νέων Δημιουργών σε συνεργασία με διάφορους οργανισμούς και θέατρα. Από τον Απρίλιο 2016 είναι υπεύθυνη των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
|
Προφορική Ιστορία και μουσεία: Προτάσεις και ιδέες για την αξιοποίηση των μουσείων σε σχολικά προγράμματα ιστορίας
Φωτογραφία:«Άνθρωποι και εργαλεία» Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης
Δωρεάν εργαστήριο για εκπαιδευτικούς Αθήνα, 11/5/2019, στη Σιβιτανίδειο Σχολή στο πλαίσιο του Μαθητικού Συνεδρίου Προφορικής Ιστορίας
Σύντομη περιγραφή
Η «έκρηξη μνήμης» η οποία παρατηρείται στις μέρες μας οδήγησε στη ίδρυση όλο και περισσότερων μουσείων αφιερωμένων στο παρελθόν. Η ανάπτυξη και αξιοποίηση τους ως χώρων άτυπης εκπαίδευσης, πεδίο προνομιακό για τη συγκρότηση τόσο της δημόσιας ιστορίας όσο της συλλογικής μνήμης, ενέπλεξε την προφορική ιστορία στις εκθέσεις και τις δράσεις τους, επιτρέποντας την αναπαράσταση του παρελθόντος με νέους τρόπους αλλά και την κοινωνική ευαισθητοποίηση απέναντι σε κρίσιμα ζητήματα της εποχής μας.
Το εργαστήριο έχει σκοπό να αναδείξει τις δυνατότητες που προσφέρουν τα μουσεία για τη διδασκαλία μιας “ιστορίας αλλιώς”, μέσα από τη σύνδεση των εκθεμάτων τους με τις επιδιώξεις, επιστημονικές και ευρύτερα κοινωνικές, του κλάδου της προφορικής ιστορίας. Οι συμμετέχοντες θα κληθούν να διερευνήσουν τη σημασία των υλικών πραγμάτων, συσχετίζοντάς τα με προφορικές μαρτυρίες που δίνουν φωνή στα κοινωνικά υποκείμενα και αναδεικνύοντας ταυτόχρονα “δύσκολες” ή αποσιωπημένες όψεις του παρελθόντος.
Εμψύχωση: Εσθήρ Σολομών, Επίκουρη Καθηγήτρια Μουσειολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Το εργαστήριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και περιλαμβάνει μια σειρά πρακτικών ασκήσεων και εφαρμογών.
Διάρκεια εργαστηρίου: 4 ώρες
ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
Οι θέσεις είναι περιορισμένες και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η Εσθήρ Σολομών είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Μουσειολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σπούδασε αρχαιολογία, μουσειολογία και κοινωνική ανθρωπολογία στα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων, Φλωρεντίας, Sheffield και Λονδίνου. Έχει εργαστεί ως μουσειολόγος και επιμελήτρια εκθέσεων σε μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει δημοσιεύσει σχετικές μελέτες σε διεθνή και ελληνικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν την επιμέλεια εκθέσεων, τη δημόσια ιστορία, τις μουσειακές αναπαραστάσεις του παρελθόντος και ευρύτερα τις υλικές αποτυπώσεις της κοινωνικής μνήμης.
|
Στην κοινωνία της εικόνας το ντοκιμαντέρ μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό μέσο για τη δημιουργική παρουσίαση της μνήμης των ‘απλών’ ανθρώπων, η οποία φέρνει τους αφανείς στο ιστορικό προσκήνιο με τη χρήση των οπτικοακουστικών μέσων. Η καταγραφή με τη βιντεοκάμερα, το «κόψιμο» των βίντεο και το μοντάζ δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα τον ρόλο του υποκειμένου, τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι νοηματοδοτούν και ερμηνεύουν τα γεγονότα της ζωής τους και τελικά συνθέσουν οι ίδιοι το δικό τους ιστορικό αφήγημα.
ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Τίτλος: «Ανακαλύπτοντας χρώμα στις μνήμες μιας ασπρόμαυρης εποχής»
Εισηγητής: Βασίλης Λουλές – Σκηνοθέτης κινηματογράφου
Περιγραφή:
Προβάλλοντας μικρά αποσπάσματα από ταινίες ιστορικού ντοκιμαντέρ και μεταφέροντας προσωπικές εμπειρίες του εισηγητή από την έρευνα, την προεργασία και τα γυρίσματα με ανθρώπους που έζησαν δραματικές στιγμές της Ιστορίας (από τα χρόνια της Κατοχής και μετά), αγγίζουμε κάποιες από τις όψεις του κρίσιμου ζητήματος «Ανιχνεύοντας την Ιστορία μέσα από προσωπικές μαρτυρίες», όπως:
- Μπορούν οι μαθητές του σχολείου να ανακαλύψουν «χρώμα» στις προφορικές μαρτυρίες που αφορούν σε μια «ασπρόμαυρη» εποχή; Ή αλλιώς, πώς μπορεί μια τόσο μακρυνή Ιστορία να γίνει ιστορία που ενδιαφέρει τους σημερινούς εφήβους/νέους;
- Ποια είναι η προεργασία που πρέπει να έχει κάνει ο ερευνητής/κινηματογραφιστής που καταγράφει τη μαρτυρία αλλά και ο εκπαιδευτικός που την παρουσιάζει στους μαθητές του;
- Η ενσυναίσθηση τόσο του ερευνητή/κινηματογραφιστή όσο και του διδάσκοντος.
- Πώς κινηματογραφούμε προσωπικές μαρτυρίες με τρόπο ζωντανό και ουσιαστικό;
- Πόσο είναι αλήθεια ότι η παρουσία της κάμερας δυσκολεύει κάποιον να αφηγηθεί την ιστορία του; Μήπως, αντίθετα, μπορεί να γίνει αφορμή για την απελευθέρωση του αφηγητή;
- Τι έχει να προσφέρει το κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ στην προφορική μαρτυρία πέρα από την καταγραφή και τη διάσωση της μνήμης; Πώς μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους στην ίδια την αφήγηση;
Το Εργαστήριο έχει ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ χαρακτήρα, καθώς θα πραγματοποιηθεί άσκηση με σκοπό να δούμε «…τι είναι αυτό που μπορεί να μας “τραβήξει”, να μας αγγίξει, σε ιστορίες άγνωστων ανθρώπων;»
Οι συμμετέχοντες θα γνωρίσουν μεθοδολογικά εργαλεία χρήσιμα στις εκπαιδευτικές, ερευνητικές ή καλλιτεχνικές δραστηριότητές τους ενώ βασικός ΣΤΟΧΟΣ αυτού του σύντομου Εργαστηρίου είναι η καλλιέργεια ενός «άλλου βλέμματος» πάνω στην Ιστορία και στα βιώματα των ανθρώπων που είναι φορείς της.
===========================================================================
Το Εργαστήριο ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ σε εκπαιδευτικούς, χωρίς να αποκλείεται η συμμετοχή μικρού αριθμού μαθητών που έχουν ήδη ασχοληθεί με κινηματογράφηση προφορικής μαρτυρίας.
Διάρκεια Εργαστηρίου: 3 ώρες και 30 λεπτά (με ένα διάλειμμα 15 λεπτών ενδιάμεσα)
Αριθμός συμμετεχόντων: μέχρι 25 άτομα
Τεχνικός εξοπλισμός συμμετεχόντων:
Α. Είναι απαραίτητο να έχουν ΟΛΟΙ φωτογραφική μηχανή (ή κινητό με φωτογραφική) και να έχουν τα καλώδια για μεταφορά των δεδομένων σε υπολογιστή
Β. Είναι απαραίτητο τέσσερις από τους συμμετέχοντες να έχουν επί πλέον και τα εξής: υπολογιστής, πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας/βίντεο (πχ. movie maker, premiere, κλπ).
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Βασίλης Λουλές είναι σκηνοθέτης ταινιών ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας. Συνεργάστηκε με την ΕΡΤ στο πρόγραμμα παραγωγής ταινιών μικρού μήκους καθώς και με το Κινηματογραφικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών στα παλιά κινηματογραφικά επίκαιρα.
Οι ταινίες του τιμήθηκαν με βραβεία, έλαβαν μέρος σε πολλά φεστιβάλ του εξωτερικού, μεταδόθηκαν από ξένα και ελληνικά τηλεοπτικά κανάλια, συμπεριλήφθηκαν σε διεθνή αφιερώματα και χρησιμοποιούνται ως εκπαιδευτικό υλικό σε Πανεπιστήμια.
Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με ντοκιμαντέρ προσωπικών αφηγήσεων καταγράφοντας μαρτυρίες απλών ανθρώπων, με τέτοιον τρόπο ώστε μέσα από αυτές τις «μικρές» ιστορίες να μπορεί ο θεατής να έχει μια αίσθηση της μεγάλης, καθολικής Ιστορίας.
Το ντοκιμαντέρ του «Φιλιά εις τα παιδιά» (παραγωγή 2012), με θέμα μικρά παιδιά Ελλήνων Εβραίων που σώθηκαν κατά τη Γερμανική Κατοχή χάρις στην προστασία που τους πρόσφεραν Χριστιανοί, προβλήθηκε σε κινηματογραφικές αίθουσες της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, και από το 2014 προβάλλεται στο εξωτερικό (ΗΠΑ, Καναδά, Ευρώπη, Αυστραλία). Με το έργο αυτό, αλλά και με τα «Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί / Θηλειά / Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη / Ένας λαμπερός ήλιος» κάνει συχνά περιοδείες με προβολές και συζητήσεις σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και του ΚΑΝΑΔΑ. Ανάμεσά τους και τα: HARVARD, COLUMBIA, YALE, STANFORD, MICHIGAN, PRINCETON, UCLA, PENN, DUKE, DARTMOUTH COLLEGE, κ.ά.
Πραγματοποιεί Εργαστήρια Κινηματογράφου πάνω σε θέματα όπως: Από την προσωπική μαρτυρία στη μεγάλη Ιστορία, Το Ντοκιμαντέρ ως εργαλείο στην Εκπαίδευση, Αρχειακά τεκμήρια και ανθρώπινες ιστορίες στο ντοκιμαντέρ, Κινηματογραφώντας την ιστορική μνήμη. Συνεργάζεται με κατά τόπους Ιστορικά ή Εθνογραφικά Μουσεία, Πανεπιστήμια, Αρχεία και άλλους πολιτιστικούς φορείς.